Home »

Bệnh nứt hậu môn (Phần I)

Thứ Ba, 4 tháng 3, 2014
Nứt hậu môn (NHM) là một vết rách nhỏ ở niêm mạc của ống hậu môn. Thường gặp ở trẻ em từ 6 đến 24 tháng, NHM  ít gặp ở trẻ lớn. Người lớn có thể bị NHM khi tiêu khối phân cứng và to do táo bón.

Nứt hậu môn gây đau và chảy máu. Hơn 90 % trường hợp NHM tự lành và bệnh nhân có thể dùng kem thoa tại chỗ hoặc thuốc nhét hậu môn để giảm đau. NHM một khi không lành có thể trở thành mãn tính. Khi NHM không lành, biện pháp phẫu thuật sẽ giúp giảm đau và khó chịu.



1. Triệu chứng và dấu hiệu
Các triệu chứng và dấu hiệu của NHM bao gồm
- Đau và nóng rát trong khi đi tiêu, sau đó dễ chịu hơn cho đến lần đi tiêu kế tiếp.
- Máu đỏ tươi  ở phần rìa ngoài của phân hay trên giấy vệ sinh sau khi đi tiêu
- Ngứa hoặc kích ứng quanh hậu môn

2. Nguyên nhân
Nguyên nhân thường gặp nhất gây NHM là khối phân to hoặc cứng đi qua ống hậu môn khi đi tiêu. Các nguyên nhân khác là:
-  Táo bón và rặn khi đi tiêu
-  Viêm vùng hậu môn trực tràng, hay do nguyên nhân viêm loét đại tràng (IBD) chẳng hạn



3. Các yếu tố nguy cơ
Các yếu tố tăng nguy cơ NHM là
- Trẻ em. Có đến 80 % trẻ em bị NHM trong năm đầu tiên của cuộc đời, và hiện nay các chuyên gia cũng chưa biết rõ tại sao.
- Tuổi cao. Người cao tuổi thường bị NHM, một phần do tuần hoàn bị trì trệ khiến lưu lượng máu đến vùng trực tràng giảm.
- Táo bón. Rặn khi đi tiêu và tiêu phân cứng sẽ tăng nguy cơ NHM.
- Sinh đẻ. NHM thường gặp ở phụ nữ sau khi sinh đẻ.
- Bệnh Crohn. Tình trạng viêm ruột này gây ra những tổn thương mãn tính ở ống tiêu hoá, sẽ khiến lớp niêm mạc ống hậu môn dễ rách.

4. Khi nào cần đi khám bệnh?
Đi khám bệnh nếu thấy đau hậu môn khi đi tiêu, có máu trong phân hoặc máu trên giấy vệ sinh.



5. Tầm soát và chẩn đoán
Bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử và khám lâm sàng, kể cả thăm khám vùng hậu môn. Trong nhiều trường hợp, có thể thấy rõ vết nứt hậu môn. Thăm khám hậu môn bằng ngón tay có đeo găng hoặc bằng ống soi hậu môn (anuscope) có thể gây đau.
Khi vết NHM đã lành mà vẫn tiếp tục tiêu ra máu, để chắc chắn rằng bệnh nhân không có bệnh khác đi kèm như bệnh Crohn chẳng hạn, có thể cần phải nội soi đại tràng sigma hoặc toàn bộ đại tràng. Bác sĩ sẽ dùng một ống nhỏ và mềm có gắn video camera ở đầu đưa vào cơ thể qua ngã hậu môn để quan sát trực tràng và đại tràng.
- Nếu bệnh nhân trên 50 tuổi, bác sĩ có thể khuyến cáo nên nội soi đại tràng để quan sát toàn bộ đại tràng và loại trừ khối u ung thư, là một nguyên nhân khác có thể gây chảy máu trực tràng. Nếu người bệnh dưới 50 tuổi và không có nguy cơ bệnh lý đường ruột hoặc ung thư đại tràng, bác sĩ có thể chỉ định nội soi đại tràng sigma, ít xâm lấn hơn nhưng lại chỉ quan sát được phần cuối của đại tràng.

6. Biến chứng
NHM ít khi gây biến chứng. Khi một vết nứt không tự lành, nó có thể trở thành mãn tính, nghĩa là khi kéo dài trên 6 tuần. Khi một vết NHM xảy ra, sau khi đã lành, nó vẫn có thể tái phát trở lại dẫn đến tổn thương liên tục về mặt mô học.
Vết rách đôi khi xâm nhập đến cơ vòng hậu môn trong, cơ vòng này có tác dụng giữ cho hậu môn đóng kín, trừ lúc đang đi tiêu. Vết rách ở cơ vòng này sẽ khiến cơ co thắt, làm cho vết rách rộng hơn và khó lành. Vết nứt không lành gây khó chịu, cần phải phẫu thuật để giảm đau và sửa chữa lại hoặc cắt bỏ vết nứt.


7. Điều Trị
Nứt hậu môn là một bệnh thường gặp. NHM thường tự lành hoặc lành sau khi được điều trị bằng các biện pháp không phẫu thuật. Triệu chứng và dấu hiệu thường biến mất đi trong vòng 2 tuần, nhưng có thể phải mất đến 8 tuần vết nứt mới lành hẳn. Nếu vết nứt không lành sau 6 đến 8 tuần có thể phải sử dụng đến phẫu thuật.
 Đối với trẻ em, sự can thiệp cần thiết duy nhất là thay tã thường xuyên và giữ cho vùng hậu môn sạch sẽ. Hãy thảo luận với bác sĩ chuyên khoa Nhi về cách phòng chống táo bón và bảo đảm việc đi tiêu đều đặn để tránh cho bé không phải rặn khi đi tiêu. 
BS. Đông Ngoc Khanh 
Tags: ,

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét